İklim etraf ve barış alanında faaliyetler yürüten memleketler arası Greenpeace örgütü dünyanın otoriter rejimlerinden Türkmenistan’da Escort Cumhuriyet Alman malı elektro optik sensör sistemiyle donatılmış Bayraktar TB2 modeli silahlı insansız hava araçları SİHA tespit edildiğini açıkladı
Örgütün görseller ve görüntü kayıtları üzerinde yaptığı incelemelere nazaran Türk şirketi Baykar’ın Cumhuriyet escort ürettiği ve Türkmenistan’a sattığı Bayraktar TB2 model SİHA’ların gözü diye nitelenen sensörler Alman Hensoldt şirketinin Güney Afrika’daki kuruluşu Hensoldt Optronics Pty tarafından üretildi ve Türkiye’ye ihraç edildi Örgüt böylelikle Bayraktar Cumhuriyet escort Bayan TB2 model SİHA’larla birlikte Argos II sensörünün de dünyaya satışının yapıldığına dikkat çekti
Greenpeace Kanadalı L3 Harris Technologies şirketinin Kanada hükümetinin Türkiye’ye ihracat yasağı kararı alması sonrasında Hensoldt’ün devreye girdiği ve Türkiye’ye satış yaptığını kestirim edittiklerini açıkladı
Baykar geçen ay toplumsal medyadan yaptığı bir paylaşımda Bayraktar TB2’nin 13 ülkeye satıldığını duyurmuştu Bu ülkelerin hangileri olduğu ise tam olarak bilinmiyor
Almanya’dan askeri gereç satışı sıkı denetime tabi
Almanya’da ülke dışına silah ve silahlanma materyallerinin satışı yasal düzenlemelere bağlı Avrupa Birliği AB ve NATO üyelerinin yanı sıra müttefik ülkeler Avustralya Japonya Yeni Zelanda İsviçre dışında kalan üçüncü ülkeler e ise satış kuralları daha da sert
Almanya’daki düzenlemelere nazaran silah ihracatı lakin hükümetin onayı ile yapılabiliyor Hükümet de onay verirken silah satışının yapılacağı ülkelerde insan hakları ihlalleri olup olmadığını da göz önünde bulundurmak zorunda İşte bu düzenlemeye dikkat çeken Greenpeace Alman teknolojisinin insan haklarının ihlal edildiği Türkmenistan’da kullanılmasının Almanya’daki kuralları deldiğini ve bu halde Alman mallarının temel insan hak ve ihlalleri yaşanan baskıcı rejimlere dolaylı yoldan satılmış olduğunu savundu
Örgüt Hensoldt örneğinde de görüldüğü üzere Almanya’dan yapılamayacak bir ihracatının Güney Afrika’da şirket kurularak gerçekleştirilmiş olduğuna işaret etti
Hensoldt’a Alman hükümeti de yüzde 25 1 ile ortak
Greenpeace’in verdiği bilgilere nazaran Güney Afrika’daki Hensoldt Optronics Pty’nin yüzde 70’ini elinde tutan ana şirket Hensoldt’ün yüzde 25 1’lik payı Alman hükümetinin elinde
Almanya’da devlet kritik çıkarların bulunduğu alanlardaki birtakım şirketlerde değerli kararların alınmasında tesirli olma hakkını gizli tutmak ismine şerh yahut veto koyabilecek oranda pay sahibi olma yoluna gidiyor Hensoldt şirketinde de bu oran yüzde 75 Yani büyük hissedar yüzde 75 hisse sahibiyse kıymetli kararları tek başına alması mümkün Fakat Alman devleti de bunu engellemek ve gerekirse azınlık itirazı hakkını gizli tutabilmek için yüzde 25 1 ile ortak olup büyük hissedarın hissesini yüzde 74 9 ile sınırlamış oluyor
Greenpeace’in askeri donanım alanı uzmanı Alexander Lurz
Greenpeace’in askeri donanım alanı uzmanı Alexander Lurz Durum böyleyken Alman devleti de şirkete ortak iken Alman devletinin diktatörlerle yapılan kirli işlerden para kazanması hala iktidarda olan hükümetin ne kadar ahlaktan uzak davranabildiğini gösteriyor eleştirisini yöneltti DW Türkçe’ye konuşan Lurz Hensoldt’ün Güney Afrika’daki kardeş şirketi Türk şirketi Baykar’a Argos II sensörü satıyor o da bunu Bayraktar TB2’de kullanıyor Bu model SİHA da son yıllarda memleketler arası alanda ağır ilgi görüyor tabirlerini kullandı
Greenpece uzmanları olarak geçen aylarda Türkmenistan’da düzenlenen askeri bir geçit merasimine dair görselleri ve görüntü kayıtlarını incelediklerini aktaran Lurz Türkmenistan’ın elindeki Bayraktar TB2’lerde kullanılan sensörlerin Hensoldt’ün Argos II’si olduğunu kuşku götürmez biçimde gördük dedi Greenpeace donanım uzmanı Lurz misyonu devralacak olan yeni Alman hükümetinden de AB ve NATO ülkeleri dışında silah ve askeri teçhizat satışını büsbütün yasaklamasını talep etti
Türkiye’ye Almanya’dan silah satışları
Azerbaycan Dağlık Karabağ krizinde Türk malı SİHA’ların kullanılması Avrupa’da bilhassa de Almanya’da siyasi askeri ve etik açıdan ağır tartışmalara yol açmıştı Bilhassa de SİHA’ların vurulan amaçla duygusal bağ ya da empati kuramaması nedeniyle sıkıntılı bulunuyor Alman Ordusu’nun SİHA’ları yok Son yıllarda yurt dışı misyonlarda vazifeli Alman askerlere yönelik akınlardaki yaralanmalar üzerine ordunun SİHA ile donatılması tartışması daha da alevlenmişti
Türkiye’ye yapılan askeri materyal teknik ve teçhizat satışları da sıklıkla tartışmaya neden oluyor Türkiye’nin Suriye yahut Kuzey Irak’a yönelik operasyonları ile tartışma tekrar alevlenmişti Türk ordusunun Kuzey Irak’a düzenlediği bir SİHA hücumunda bir hastanenin vurulduğu sekiz kişinin hayatını kaybettiği 4 kişinin de yaralandığı hücum da devletler hukukunun ihlali olarak nitelenmişti
Elmas Topcu
Deutsche Welle Türkçe
